Dawno już nowego spod mej klawiatury nie ukazywało się na łamach Nomie.pl, więc chciałbym przeprosić wszystkich fanów Firmy Spod Znaku Nadgryzionego Jabłka, którzy z tak wielkim utęsknieniem oczekiwali na kolejny odcinek cyklu o Mac OS. A więc oto jest – drugi epizod z serii Od System 1 do Leoparda, w którym postaram się przybliżyć dalsze losy Mac OS, zaczynając tym razem od System 5, a kończąc na Mac OS 8 i pobieżnym potraktowaniu kwestii makowych klonów (o hardware opowiem innym razem ;)). Tym oto zachęcającym akcentem zapraszam wszystkich do dalszego uważnego śledzenia poczynań Najlepszego Systemu Operacyjnego Świata. (:
System Software 5
System Software 4 można właściwie całkiem pominąć, gdyż były to jedynie bugfixy zarówno do całego systemowego backendu, jak i Findera. Piąta edycja wymaga już większej uwagi, przede wszystkim dlatego, że wprowadzono po raz pierwszy prawdziwą wielozadaniowość (ang. multitasking), czyli możliwość uruchomienia kilku różnych aplikacji na raz. System 5 korzystał z modelu tzw. kooperatywnego multitaskingu, który przydzielał czas procesora dla aplikacji, działającej w tle, gdy uprzednio używany program już nie potrzebował przydzielonych mu zasobów.
Wprawdzie w 1985 roku w obiegu pojawił się nieoficjalny dodatek Switcher, który rozszerzał możliwości oprogramowania Apple o rzeczony multitasking, lecz miał dwie podstawowe wady. Po pierwsze, niewiele aplikacji było z nim kompatybilych, a po drugie – był trudno dostępny (ze względu na to, że nie wchodził w skład System Software i można było go zamówić oddzielnie).
Nowa funkcjonalność była realizowana przy pomocy rozszerzenia MultiFinder, które mogło być także w każdej chwili wyłączone, przywracając systemowi charakter jednozadaniowy. Ciekawostką w przypadku System 5 jest fakt, że był on dostępny jedynie przez parę miesięcy na rynkach tylko niektórych państw (przede wszystkim w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych). Był to także pierwszy z tej serii system operacyjny, który charakteryzował się ujednoliconymi numerami wersji. Oznacza to, że zamiast podawać dwa numery (jeden dla System Software, drugi dla Findera, np. System 2.0, Finder 4.1) podawano jeden, np. System 5.0 (dla System 4.2, Finder 6.0, MultiFinder 1.0).
System Software 6
W późnych latach 80. ukazała się kolejna edycja System Software, będąca ostatnim systemem z w pełni czarno-białym interfejsem przed System 7.0. Wprowadziła zaktualizowaną wersję MultiFindera, która przy starcie systemu pozwalała na zdecydowanie, czy ma być użyty Finder, czy też właśnie MultiFinder.
Ciekawym jest fakt, że System 6 to ostatni system Apple’a, który był napisany w całości w Assemblerze, w kolejnych wersjach pojawiały się już elementy napisane w Pascalu (szczególnie jeśli chodzi o funkcje usprawniające współpracę z System 7). System ten po raz pierwszy dawał użytkownikowi do dyspozycji listę działających aplikacji, reprezentowaną przez ikonę w prawym górnym rogu Apple Menu i podobnie jak we wszystkich poprzednich wersjach wciąż nie można było zapisywać plików bezpośrednio na pulpicie, choć pojawiła się możliwość przeciągania plików z okien Findera na pulpit i system zapamiętywał ich położenie (pliki, które znajdowały się na pulpicie wyświetlały się także w głównym katalogu dysku).
Panel sterowania został także zaprojektowany jako tzw. biurkowy gadżet (ang. desk accessory), co było czymś w rodzaju System Preferences jakie znamy z OS X, choć uległo ponownej modyfikacji już w następnej wersji System Software (konkretnie chodzi o wersję siódmą). Następnym fajnym dodatkiem było to, że gdy uruchomiony był MultiFinder kosz zostawał opróżniony w momencie zamykania Findera (czyli w gruncie rzeczy zamykania systemu), gdy jednak działał sam Finder, opróżnienie kosza następowało za każdym razem, gdy użytkownik przełączał Findera na inną aplikację (jednozadaniowość). Warto także wspomnieć, że wersja 6.0.8 była niemalże identyczna w stosunku do 6.0.7, jedyną różnicą było wsparcie dla oprogramowania, które zajmowało się współdzieleniem drukarek z Makami pod kontrolą System 7), a System 6.0.8L działał wyłącznie na Macintoschach Classic, Classic II, LC i LC II i na PowerBooku 100.
System Software 7
W 1991 Apple pokazało światu System 7, który dziś jest nazywany także Mac OS 7 (choć niepoprawnie) i “rządził” makowym światem aż do 1998, gdy światło dzienne ujrzał OS 8. Nadal był systemem typu single-user (pojedynczy użytkownik), używał już tylko kooperatywnego multitaskingu, potrafił korzystać z pamięci wirtualnej i umiał także dzielić się plikami w sieciach LAN, a co ciekawe – pojawiły się w nim QuickTime oraz QuickDraw (wparcie dla true-color i szybkie rysowanie elementów ekranu) i QuickDraw 3D (API dla grafiki trójwymiarowej). Poprawiono w nim problemy ze stabilnością, które występowały u jego poprzedników, zaś chyba najbardziej widoczną zmianą był zmodyfikowany, choć nie w pełni kolorowy, interfejs (na załączonym zrzucie ekranowym widać protoplastę dzisiejszego Docka). Programiści Apple umieścili tu także 32-bitowe adresowanie pamięci RAM, które umożliwiło obsługę coraz pojemniejszych kości RAMu (poprzednicy System 7 mieli do dyspozycji wyłącznie adresowanie 24-bitowe). Nazwę Mac OS użytkownicy ujrzeli po raz pierwszy w wersji 7.5.1, gdy wyświetliła się ona na ekranie startowym, zaś Apple oficjalnie zaczęło używać tej nazwy od wersji 7.6. Nowy System Software działał na procesorach Motorola 68k, ale w późniejszym okresie doczekał się również przeportowania na platformę PowerPC (System Software 7.1.2)… Został także napisany w całości w Pascalu. Z fajniejszych “ficzerów” można wymienić tzw. aliasy, które były odpowiednikiem skrótów, występujących w Microsoft Windows. W siódemce ukazał się także AppleScript, czyli – jak nazwa wskazuje – język skryptowy do automatyzacji działań wykonywanych w systemie przez użytkownika (powiedzmy, że było to coś w rodzaju protoplasty Automatora). Także Kosza nie pozostawiono samego sobie. W przeciwieństwie do System Software 6.0, gdzie zawartość Kosza była opróżniana przy zamykaniu Findera/MultiFindera, w System Software 7.0 Kosz był ukrytym folderem, w którym pliki mołgy przebywać nienaruszone do czasu, aż użytkownik sam zdecydował, że chce opróżnić zawartość folderu Kosza. System 7.1 był jedynie wydaniem, które poprawiało błędy wersji 7.0. W System 7.5 pojawiły się kolejne funkcje, które bazowały na zakupionych przez Apple licencjach na programy shareware. Jednak przy tej edycji pojawiły się problemy związane głównie z architekturą PowerPC (spadła ogólna stabilność systemu przez wprowadzenie nowego menedżera dostępnej pamięci). Problemy te nie występowały na systemie dedykowanym dla procesorów Motoroli.
Wraz z nadejściem wersji 7.6 System Software oficjalnie mianowano Mac OS 7.6, ze względu na konieczność użycia nazwy łatwej do zastrzeżenia, gdyż w czasie popularności 7.6 na rynku funkcjonowały także klony Macintoshy sprzedawane przez firmy, kupujące licencje na Mac OS prosto od Apple. Poza tym wprowadzono w końcu prawidłową obsługę błędów kodu PowerPC, więc nie było już konieczności bezwzględnego restartu maszyny za każdym razem, gdy wystąpił jeden z takich błędów. Porzucono także wsparcie dla Maka Plus i Maka II.
Mac OS 8
System ten, wydany w połowie roku 1997, kończy krótką erę makowych klonów, zaś nadany mu numer ósmy (z początku planowano określenie go wersją o numerze 7.7) miał być przypieczętowaniem końca okresu licencyjnego dla producentów, którzy mieli prawo do używania System 7 w swoich komputerach.
Zmiany widoczne są tu już widoczne na pierwszy rzut oka. Zmieniono wygląd całego interfejsu opierając go o pseudo-trójwymiarowy motyw Platinum, a makowy panel sterowania dorobił się funkcji, która pozwalała użytkownikowi na modyfikację schematu kolorystycznego. Z kolei Findera wzbogacono o obsługuję prawdziwego multi-threadingu, poprawiając tym samym jego możliwości pod względem obsługi wielu aplikacji, działających jednocześnie.
Należałoby pamiętać, że Apple przeżywało w tym czasie poważne problemy finansowe i co ciekawe – użytkownicy Maków z całego świata zainicjowali akcję, która miała na celu uratowanie firmy, a sprowadzała się ona do masowych upgrade’ów do OS 8. W związku z całym zajściem, nawet niektóre grupy piratów komputerowych zrezygnowały z rozprowadzania nielegalnych kopii Mac OS 8.
W kolejnych wydaniach OS 8 wprowadzano co najwyżej pojedyncze zmiany, niemniej jednak dość istotne. W OS 8 pierwszy raz zastosowano system plików HFS Plus (Hierarchial File System), który używany jest nawet w najnowszym OS X 10.5.1 “Leopard”, a w OS 8.5 lwią część kodu dla procesorów Motorola 68030 zastąpiono kodem “zrozumiałym” dla platformy PowerPC, otrzymując tym samym produkt niezwykle stabilny.